Jeśli zatrudnisz osobę, która nie ukończyła 26 lat, prawdopodobnie nie będziesz odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy do urzędu skarbowego. Sprawdź, które przychody osób poniżej 26. roku życia są objęte ulgą dla młodych. Czy zerowy PIT wpływa na koszty uzyskania przychodu – zryczałtowane i autorskie? Z artykułu dowiesz się również, czy opodatkować wynagrodzenie należne za okres obowiązywania zwolnienia podatkowego, ale przelane pracownikowi po 26. urodzinach.
Ulga dla młodych, czyli zerowy PIT, to zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych dla podatników (np. pracowników, zleceniobiorców), którzy nie ukończyli 26. roku życia. Tę preferencję podatkową stosuje się „z automatu”. To oznacza, że podatnik, który nie ukończył 26 lat, nie musi składać pracodawcy czy zleceniodawcy wniosku o uwzględnienie ulgi dla młodych.
Limit przychodów obowiązujący w przypadku ulgi dla młodych jest taki sam w przypadku innych ulg podatkowych określonych w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy o PIT, czyli: ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ i ulgi dla pracujących seniorów. Jeżeli młody podatnik korzysta z więcej niż jednego zerowego PIT, limit się ani nie podwaja, ani nie potraja.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT płatnik (np. pracodawca, zleceniodawca) nie odprowadza zaliczki na podatek dochodowy od przychodów nieprzekraczających 85 528 zł w danym roku podatkowym. Niemniej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 36311 wynika, że podatnik, który nie skończył 26 lat i rozlicza się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, będzie zobowiązany do opłacenia podatku dochodowego dopiero po przekroczeniu 115 528 zł.
Skąd ta kwota?
Otóż podatnik przed 26. rokiem życia ma prawo nie tylko do zerowego PIT, ale także do kwoty wolnej od podatku dochodowego, która wynosi 30 000 zł. Kiedy zwolnione przychody przekroczą 85 528 zł, kwota wolna będzie miała zastosowanie do nadwyżki. Zsumowanie ulgi dla młodych (85 528 zł) i kwoty wolnej od podatku (30 000 zł) daje ostateczny limit (115 528 zł).
Jeżeli młody podatnik szacuje, że dochody uzyskiwane po wykorzystaniu ulgi dla młodych nie przekroczą 30 000 zł do końca roku, powinien złożyć płatnikowi wniosek o niepobieranie zaliczki na podatek dochodowy, np. na formularzu PIT-2. W przeciwnym razie płatnik obliczy zaliczkę, a ewentualna nadpłata zostanie rozliczona w zeznaniu rocznym, w którym podatnik uwzględni kwotę wolną od podatku (30 000 zł).
Kiedy podatnikowi przestanie przysługiwać ulga dla młodych, płatnik zacznie naliczać jego dochód w sposób narastający, aby określić, kiedy podatnik przekroczy I próg podatkowy. Można powiedzieć, że dochody są liczone „od zera”. Gdyby płatnik wziął pod uwagę dochody z okresu obowiązywania ulgi dla młodych, podatnik o wiele szybciej wpadłby w II próg podatkowy, co byłoby dla niego wysoce niekorzystne.
Dla przypomnienia:
Art. 21 ust. 1 pkt 148 lit a-e ustawy o PIT podaje, że ulga dla młodych obejmuje przychody:
Przychody, do których można zastosować zerowy PIT, muszą być rozliczane według skali podatkowej, czyli na zasadach ogólnych.
Nie wszystkie przychody z umów cywilnoprawnych są objęte ulgą dla podatników poniżej 26. roku życia. Zerowego PIT dla młodych nie stosuje się w przypadku umów o dzieło. Wykluczone są także umowy zlecenia zawarte ze zleceniobiorcami, którzy rozliczają je w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zgodnie ze wspomnianym art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, który dotyczy przychodów z działalności wykonywanej osobiście, nie każda umowa zlecenie będzie objęta ulgą dla młodych.
Zwolnienie od podatku dochodowego obejmuje przychody z tytułu wykonywania usług, które zleceniobiorca uzyskuje od:
O ile statusy ucznia i studenta nie wpływają na opodatkowanie umowy zlecenia, o tyle mają znaczenie w przypadku składek ZUS. Co ważne, według interpretacji ZUS absolwenci studiów I stopnia tracą status studenta w okresie od dnia obrony do dnia ślubowania na studia II stopnia.
Jak już wspomnieliśmy, przychody z tytułu umów zleceń, które zleceniobiorca rozlicza w ramach swojej działalności gospodarczej, oraz umów o dzieło nie są objęte ulgą dla młodych. Ze zwolnienia w ramach ulgi dla młodych nie skorzystają też osoby, które otrzymują przychody z tytułu praw autorskich (nawet jeśli podpiszą umowę zlecenie) czy zasiłku chorobowego. Ustawodawca wykluczył także przychody rozliczane w inny sposób niż na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. W związku z tym do wyjątków należą:
Jeśli zleceniobiorca zarobi maksymalnie 200 zł brutto, ale umowa zlecenie nie będzie zawierała stawki kwotowej, tylko akordową lub godzinową, to płatnik naliczy podatek dochodowy na zasadach ogólnych. W tym przypadku można zastosować ulgę dla młodych.
Przykład
24-letnia Anita, zatrudniona na pół etatu na podstawie umowy o pracę, zachorowała w okresie jesienno-zimowym. Niestety, pogrypowe powikłania spowodowały, że zwolnienie lekarskie objęło aż 6 tygodni. Pracowniczka otrzymała wynagrodzenie chorobowe sfinansowane przez pracodawcę za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy, a za pozostały okres L4 – zasiłek chorobowy wypłacony przez pracodawcę, ale sfinansowany przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Tylko wynagrodzenie chorobowe – jako przychód ze stosunku pracy – nie jest opodatkowane. Zasiłek chorobowy – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu nawet w przypadku pracownika poniżej 26. roku życia. Co ważne, zasiłek chorobowy nie zalicza się do limitu przychodu objętego ulgą dla młodych.
To, ile zaliczki na podatek dochodowy odprowadzi zleceniodawca, zależy od m.in. statusu zleceniobiorcy, innych źródeł przychodu oraz wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia.
Zerowy PIT dla młodych obowiązuje do 26. urodzin włącznie. Na zastosowanie ulgi dla młodych wpływa także moment uzyskania przychodów przez podatnika.
Nawet jeśli przychody są objęte ulgą dla młodych według art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT, ale trafią do podatnika po dniu 26. urodzin, np. przelewem na konto, to płatnik będzie musiał naliczyć od nich zaliczkę na podatek dochodowy. W tej sytuacji nie ma znaczenia, że przychód, np. wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, dotyczy okresu, w którym podatnikowi przysługiwała ulga dla młodych.
Przykład
Termin wypłaty wynagrodzenia według regulaminu pracy wypada 5. dnia roboczego miesiąca. 5 i 6 sierpnia 2023 roku to weekend, więc pracodawca wypłaci wynagrodzenie za lipiec dopiero 7 sierpnia. Z kolei 2 sierpnia Hanna obchodzi 26. urodziny. To oznacza, że jej wynagrodzenie lipcowe wypłacone po 2 sierpnia będzie opodatkowane. Nie jest istotne, że Hannie w lipcu przysługiwała ulga dla młodych. Gdyby pracodawca chciał uniknąć naliczenia zaliczki na podatek dochodowy, Hanna musiałby otrzymać wynagrodzenie za lipiec najpóźniej 2 sierpnia.
Jeżeli młody podatnik obchodzi urodził się 29 lutego, to w celach podatkowych należy przyjąć, że 26. urodziny wypadną 28 lutego, nie 1 marca. Zgodnie z art. 12 § 4 Ordynacji podatkowej terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu. Jeśli taki dzień nie wypada – jak 29 lutego w naszym przykładzie – to należy wziąć pod uwagę poprzedni dzień.
W tym przypadku nie stosuje się art. 12 § 5 Ordynacji podatkowej. Jeśli 26. urodziny podatnika wypadają w sobotę, niedzielę lub święto, np. 15 sierpnia, to płatnik nie może „przesunąć” tych urodzin na najbliższy dzień roboczy.
Przykład
Pracodawca wypłaca wynagrodzenie 10. dnia następnego miesiąca. To oznacza, że przelał czerwcowe wynagrodzenia 10 lipca 2023 (w poniedziałek). Jeden z najmłodszych pracowników, Miłosz, obchodził 26. urodziny 8 lipca (w sobotę). Płatnik nie może zastosować art. 12 § 5 Ordynacji podatkowej, więc musi odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od przychodu, który podatnik uzyskał 2 dni po ukończeniu 26. roku życia. Nie ma znaczenia, że przychód należał się za okres, w którym pracownikowi przysługiwała ulga dla młodych.
Jeśli 26. urodziny zleceniobiorcy wypadną 8 lipca, to wynagrodzenie za lipiec, które zleceniodawca wypłaci w sierpniu, zostanie pomniejszone o składki ZUS naliczone za okres od 8 lipca do 31 lipca.
Osoba poniżej 26. roku życia może uzyskiwać przychody z różnych źródeł, w tym umów o pracę i umów zleceń zawartych z innymi przedsiębiorstwami. O ile każdy płatnik „automatycznie” zastosuje ulgę dla młodych, o tyle w momencie rozliczenia rocznego może się okazać, że limit został przekroczony. W efekcie powstała niedopłata, którą musi uregulować podatnik.
Jak uniknąć takiej sytuacji? Podatnik, który nie skończył 26 lat, powinien złożyć u dowolnego płatnika (lub kilku płatników) wniosek o obliczanie zaliczki na podatek dochodowy bez stosowania ulgi dla młodych na formularzu PIT-2 lub w inny sposób przyjęty u danego pracodawcy czy zleceniodawcy.
O ile ulga dla młodych nie sprawia, że podatnik traci prawo do zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów, czyli związanych z miejscem zamieszkania pracownika, o tyle zwolnienie podatkowe wpływa na wysokość kosztów, które można uwzględnić w rocznym zeznaniu. W tym przypadku, zgodnie z art. 22 ust. 3b ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodów stosuje się w wysokości, która nie przekracza części opodatkowanych przychodów z danego źródła. Ten przepis obowiązuje w przypadku zryczałtowanych KUP (art. 22 ust. 2 pkt 1-4 ustawy o PIT) i realnie poniesionych KUP (art. 22 ust. 11 ustawy o PIT).
Przykład
Natalia mieszka, studiuje i pracuje w Szczecinie. 14 maja 2023 roku skończyła 26 lat. To oznacza, że nie może już korzystać z ulgi dla młodych. Pracowniczka nie złożyła wniosku o niepobieranie zaliczki na podatek, ponieważ wie, że jej dochody przekroczą kwotę wolną od podatku, czyli 30 000 zł, do końca roku. Pracodawca obliczył zaliczkę od wynagrodzenia za maj, które wypłacił w czerwcu. Natalii przysługują zryczałtowane koszty uzyskania przychodu w wysokości 3000 zł (250 zł × 12 miesięcy), mimo że jej przychody podlegają opodatkowaniu dopiero od maja. Gdyby „nadwyżkowe” przychody Natalii za 2023 rok były niższe niż 3000 zł, np. wyniosłyby 2500 zł, nie mogłaby uwzględnić pełnych kosztów pracowniczych w zeznaniu rocznym w 2024 roku.
Art. 22 ust. 3 b ustawy o PIT nie ma zastosowania w przypadku zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów wyrażonych procentowo (20% lub 50% według art. 22 ust. 9 ustawy o PIT). Są one naliczane wyłącznie od opodatkowanych przychodów. To wykluczenie jest określone w art. 23 ust. 1 pkt 31 ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 22 ust. 9aa ustawy o PIT suma autorskich kosztów uzyskania przychodów (50%) i przychodów ze stosunku pracy oraz pokrewnych nie może przekroczyć 120 000 zł w danym roku podatkowym, czyli aktualnie obowiązującego I progu podatkowego. Przepisy nie określają, w jakiej kolejności podatnik może zastosować obie preferencje, składając roczne zeznanie podatkowe. Z objaśnień Ministerstwa Finansów wynika, że można przyjść systematykę ustawy PIT, czyli najpierw zastosować ulgę dla młodych, a potem obliczyć maksymalną wysokość autorskich kosztów uzyskania przychodów.
Przykład
Bartłomiej uzyskał przychody z dwóch źródeł: 80 000 zł z tytułu umowy o pracę i 90 000 zł z tytułu przeniesienia prawa własności znaku towarowego.
120 000 zł – 80 000 zł = 40 000 zł
50% × 90 000 zł = 45 000 zł
Młody podatnik musi ograniczyć autorskie koszty uzyskania przychodów do 40 000 zł, ponieważ inaczej przekroczyłby limit 120 000 zł.
Katarzyna Kupczyk
Autor tekstu • Redaktor
Przejrzystość płac: ilu pracowników jest zadowolonych z przejrzystości wynagrodzeń w firmie? Jakim wyzwaniem dla pracodawców jest polityka przejrzystości płac?
Elastyczne świadczenia pracownicze: dlaczego samo oferowanie szeregu benefitów nie wystarcza? Jaka strategia tkwi w personalizacji benefitów?
Stworzenie strategicznego planu i polityki nagradzania jest nie tylko dobrym pomysłem, ale zaczyna być obowiązkowym elementem w każdej firmie, która chce połączyć nagradzanie pracowników z celami biznesowymi. Niniejszy przewodnik przeprowadzi Cię przez proces tworzenia strategii nagradzania.